20 Mayıs 2013, Murat Yülek, Dünya
İlk üç ayın ekonomik aktivite açısından özeti şu. İç talepte bir miktar canlanma var ancak yetersiz. Buna karşılık bu canlanma iç üretimden çok ithalata yöneliyor. Dış dünya da talep sıkıntıları devam ediyor. Avrupa’nın resesyona girdi. Dolayısıyla Türkiye’deki talep canlanması ithalat yaptığımız ülkelere yaramış oluyor.
Şimdi ayrıntılara bakalım. İlk çeyrekte toplam KDV gelirleri 8 milyar TL’ndan 9.4 milyar TL’ye yükseldi. Yüzde 17 artış. Bu iç talebin canlandığının göstergesi.
İthalattan alınan KDV ve gümrük gelirleri ise aynı dönemde yüzde 32 yükseldi. Bu da iç talebin ithalat yöneldiğini gösteriyor.
Sanayi üretimi ilk çeyrekte sadece yüzde 1,28 oranında büyüdü. Reel olarak ithalattan alınan vergilerin yüzde 25 civarında büyüdüğüne bakılırsa bu sanayideki bu zayıf reel büyüme iç talebin ithalata yöneldiği gözlemini destekliyor. Yine aynı rakamlar, iç talebin ithalata yönelen kısmının artan talepten değil, mevcut talebin içinden de bir “tercih kayması” olduğunu gösteriyor.
Nitekim, dış ticaret göstergelerine bakıldığında da benzer bir gözlem yapabiliyoruz. İlk üç ayda enerji dışı ithalat 2,1 milyar dolar arttı. Bu, yüzde 27’lik artış manasına geliyor.
Sonuç şu: iç talepteki canlanma sınırlı ancak geçen seneye göre iç talebin daha büyük bir kısmı ithalata yöneliyor. Bunun sebebi TL’nin değerlenmeye devam etmesi. Moody’s den sonra normal şartlar altında bu süreç aynı seyirde devam edecek. TL’nin değerlenmeye devam etmesi durdurulmalı.
